پیشرفت های فناوری در صنعت ساخت و ساز بتنی، اسکلت بتن سازه ای را به گزینه ای مناسب برای پروژه هایی که نیاز به استحکام طولانی مدت و صرفه جویی در زمان و هزینه دارند، تبدیل کرده است. اسکلت بتنی یکی از رایج ترین اسکلت هایی هستند که در ساخت ساختمان های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می گیرند. اجزای اسکلت بتنی شامل دال ها، تیرها، ستون ها، فونداسیون، پله ها و ... است. اسکلت بتنی دارای ویژگی هایی مانند مقاومت و طول عمر بالا، هزینه اجرای پایین، متریال ارزان و ... می باشد و در ساخت ساختمان های مسکونی، تجاری، کارگاه ها، پل ها و غیره کاربرد دارند. سازه های بتنی در مقایسه با سازه های فلزی برای کاربردهای منظم به پوشش یا رنگ آمیزی برای محافظت در برابر هوا نیاز ندارند و هزینه نگهداری آن بسیار کمتر از فلز می باشد.
اسکلت بتنی چیست؟
اسکلت بتنی که در انگلیسی Concrete skeleton نامیده می شود، سازه ای است که در ساخت آن از بتن یا بتن آرمه (شن، ماسه، سیمان، فولاد به صورت میلگرد ساده یا آجدار) استفاده شده باشد. در واقع اسکلت بتنی یکی از رایج ترین فرم های سازه است که از شبکه ای از ستون ها و تیرهای به هم پیوسته تشکیل شده و همه اینها در کنار هم اسکلت ساختمان را ایجاد می کنند. این شبکه از تیرها و ستون ها معمولاً بر روی پایه بتنی ساخته می شوند و برای حمایت از کف، سقف، دیوار، پوشش های فلزی و ... استفاده می گردد. اجزای اسکلت بتنی شامل دال، تیر، ستون، پی، پله و ... می باشد.
مراحل اجرای اسکلت بتنی در سازه
مراحل اجرای اسکلت بتنی پس از گودبرداری و اجرای فونداسیون شامل اجرای ستون، قالب گیری سقف، آرماتوربندی تیرها، نصب تیرچه و بلوک و یا اجرای دال سقف و آرماتوربندی و بتن ریزی سقف می باشد.
1. گودبرداری و اجرای فونداسیون
گودبرداری اولین مرحله از اجرای اسکلت بتنی می باشد که تا جایی ادامه می یابد که خاک قابلیت باربری مناسب را داشته باشد. پس از آن بتن مگر را در سطحی بزرگتر از سطح فونداسیون (حدود ۵ تا ۱۰ سانتی متر بیشتر از ابعاد پی از هر طرف) اجرا می گردد و سپس اجرای بتن یزی فونداسیون آغاز می شود. فونداسیون ها به دو دسته کلی سطحی و عمیق دسته بندی می شوند. فونداسیون های سطحی دارای انواع مختلفی همچون نواری، گسترده و منفرد می باشند. فونداسیون های عمیق در خاک هایی که قابلیت باربری مناسبی در عمق کم را نداشته باشند و یا در پروژه هایی که سطح آب زیر زمینی در آن بالا است، اجرا می شود.
2. ستون در اجرای اسکلت بتنی
مرحله بعدی اجرای اسکلت بتنی ساخت ستون ها می باشد که بسیار حائز اهمیت است زیرا ستون ها اعضای فشاری هستند و هدف از استفاده آنها انتقال بار ساختمان به زمین می باشد. در این مرحله برای ساخت ستون ابتدا میلگردهای آن اجرا شده و سپس قالب بندی ستون انجام می شود. برای قالب گیری از قالب های چوبی یا فلزی استفاده می کنند. در مرحله آخر بتن ریزی انجام می شود. ستون های بتنی ساختمان بتن آرمه در اشکال و طرح های هندسی مختلفی مانند مربع، مستطیل، دایره و چند ضلعی قابل اجرا هستند.
3. اجرای تیر و سقف
در این مرحله از انجام اجرای اسکلت بتنی با توجه به ابعادی که در نقشه مشخص شده است تعداد میلگردها جایگذاری می شوند. میلگردهای تقویتی باید در ابتدا و انتهای تیرها جای بگیرند تا با بارهای وارده مقابله کنند. همچنین از این میلگردها هم در وسط و هم در بخش پایینی تیرها استفاده می شود تا امکان تحمل نیروهای کششی برای تیر فراهم شود.
4. اجرای سقف تیرچه بلوک
از دیگر مراحل اجرای اسکلت بتنی نصب سقف تیرچه و بلوک است. سقف تیرچه بلوکی که یکی از پرکاربردترین انواع سقف های قابل اجرا در سازه های با اسکلت بتنی می باشد از تیرچه و بلوک تشکیل شده است. برای اجرای این سقف ابتدا شمع ها قرار می گیرد و سطح زیرین تیرها روی آن قرار می گیرد. پس از آن آرماتوربندی و سپس قالب گیری محیطی تیرها انجام می شود. در مرحله بعد تیرچه ها نصب شده و بلوک ها در فضای بین دو تیر نصب می شوند. سپس آرماتورهای حرارتی و میلگردهای ممان منفی تیرها اجرا می شود. در نهایت اقدام به بتن ریزی سقف می کنند. در سازه بتنی برای تامین پوشش بتنی تیر، قبل از عملیات بتن ریزی، فاصله بین آرماتورها و بدنه داخلی قالب قرار می گیرد. پس از انجام موارد ذکر شده و تکمیل قالب، در ادامه مراحل ساخت ساختمان بتنی، بتن ریزی سقف و تیر انجام می شود.
نکته: آرماتوربندی راه پله نیز همزمان با هر سقف در تراز طبقه انجام می شود.
نکته: در مقاوم سازی سازه های بتنی یکی از حساس ترین مراحل اجرا، آرماتوربندی است به گونه ای که در صورت نقض یکی از اصول و ضوابط در اجرای آن، تحمل سازه در نیروهای کششی، فشاری و برشی از مقداری که محاسبه شده است, کمتر خواهد بود.
مزایای اسکلت بتنی
1. سازه بتنی می تواند برای مدت طولانی در برابر آتش مقاومت کند.
2. تعمیر و نگهداری سازه های بتنی نسبت به سایر سازه ها هزینه کمتری دارد.
3. در مقایسه با سایر مواد مورد استفاده در ساخت و ساز، قادر به مقاومت در برابر فشار و کشش است.
4. این سازهها را میتوان به هر شکلی ریختهگری کرد که از نظر اقتصادی جذابترین مصالح سازهای هستند.
5. طراحی این نوع سازه به نیروی کار ماهر کمتری نسبت به سایر سیستم های سازه ای نیاز دارد.
6. اسکلت بتنی مقرون به صرفه ترین مصالح سازه ای در سازه های مختلف مانند ستون ها، دموها، پایه ها و غیره است.
7. به دلیل یکپارچگی بیشتر بتن نسبت به سایر مصالح، سازه در کل ظاهر بهتری پیدا میکند و صلبتر خواهد بود.
8. تعمیرات اجزای بتنی در صورت بحرانی نبودن، به راحتی با پاشیدن مواد محافظ روی بتن یا پر کردن ترکها و شکافها با مواد جدید انجام میشود.
9. حمل و نقل آسان از محل اختلاط به محل بتنریزی.
10. قابلیت پمپ یا اسپری کردن برای پر کردن ترکها و روکش تونلها.
معایب اسکلت بتنی
1. عواملی مانند طرح اختلاط بتن، ریخته گری و عمل آوری بر استحکام سازه بتنی تأثیر می گذارد.
2. قالب بندی برای ریخته گری دال مورد نیاز است که هزینه را افزایش می دهد.
3. ترک ها در بتن به دلیل فشرده سازی در بتن ایجاد می شوند.
4. اگر بتن به درستی متراکم نشود، فولاد شروع به از دست دادن مقاومت کششی خود می کند. در نتیجه عمر سازه کاهش می یابد.
5. گرما و سرما به راحتی توسط ساختمان های بتنی به داخل ساختمان منتقل می شود که این یک نقطه ضعف است.
6. بتن باید بلافاصله پس از ساخت اجرا و مصرف شود. بتن فقط تا دو ساعت پس از ساخت قابل استفاده است.
7. مدت زمان اجرای اسکلت بتنی بسیار بیشتر از ساختمان با سازه فلزی است.
8. اگر بخشی از ساختمان بتنی آسیب ببیند، تعویض یا تعمیر آن مشکل است.
9. شرایط آب و هوایی مانند هوای سرد و گرم بر عملکرد آن تأثیر می گذارد.
10. بتن در برابر انفجار ضعیف عمل می کند.
کاربرد اسکلت بتنی
- پیاده روها
- سازه های معماری
- پایه ها
- بزرگراه ها
- جاده ها و پل ها
- روگذرها
- سازه های پارکینگ
- دیوارها و پایه های دروازه
- نرده ها و تیرک ها
اسکلت بتنی یا فلزی، کدام یک بهتر است؟
مسلما به دلیل تفاوت هایی که بین خصوصیات اسکلت بتنی و اسکلت فلز وجود دارد، به طور قطع نمی توان گفت که کدام یک بهتر است. برخی از موارد فرق بین اسکلت بتنی با اسکلت فلزی عبارت است از:
1. هزینه اجرای اسکلت فلزی از هزینه ساخت و اجرای سازه بتنی بیشتر است ولی در عوض هزینه نگهداری آنها کمتر بوده و براحتی می توان آن را تعمیر کرد.
2. از اسکلتهایی که از بتن آرمه ساخته شدهاند به دلیل انعطافپذیری که دارند در پروژههایی مانند پلسازی و غیره نیز میتوان استفاده کرد. ولی فلز خاصیت انعطافپذیری کمتری دارد.
3. ساخت یک سازه بتنی بسیار ارزان تر از تکمیل سازه فولادی است. چنین ساختمانی چندین ساعت در برابر آتش مقاومت می کند.
4. بتن را می توان به راحتی به هر شکل دلخواه سفارشی کرد. به سادگی قالب مناسب را آماده کنید و سپس تقریباً هر بخش ساختاری و فرم معماری را با بتن مسلح تولید کنید. این یکی از مزایای بتن نسبت به فولاد است، زیرا فولاد در کارخانه در اشکال و اندازه های محدود و متمایز تولید می شود.
5. اسکلت بتنی در برابر آتشسوزی و حرارتهای بالا مقاومتر از اسکلت فلزی هستند. زیرا فولادی که درون بتن قرار دارد دیرتر داغ شده و تغییر شکل میدهد.
6. اسکلت فلزی به مرور زمان دچار آسیبهای بیشتری میشود. به این معنی که سطح فلز بهمرور زمان دچار خوردگی و نازک شدگی میشود.
7. سازه های فولادی دارای شکل پذیری هستند؛ بنابراین مقاومت بالایی در برابر باد و زلزله دارند اما سازههای بتنی معمولا شکننده هستند و سازه ها مقاومت کمتری در برابر زلزله و باد دارند.
8. سازههای بتنی نسبت به سایر سازهها عمر مفید بالاتری دارند.
9. زمان اجرا و نصب اسکلت بتنی نسبت به اجرای اسکلت فلزی بیشتر است.
عوامل مؤثر در انتخاب بین اسکلت بتنی و فلزی
امروزه برای ساخت ساختمانها از اسکلتبندیهای بتنی و فلزی استفاده میکنند. اما مهمترین مسئله در مورد انتخاب اسکلت بتنی یا فلزی این است که تشخیص بدهیم کدام یک برای پروژه ما مناسبتر است. برای سنجش این موضوع باید قبل از انتخاب نوع سازه یک سری مسائل را در نظر گرفت. آنها را سنجید و سپس آن را برای ساختمان مورد نظر انتخاب و اجرا کرد. برخی از عوامل موثر در انتخاب بین اسکلت بتنی و فلزی عبارتند از:
1. ویژگی های اقلیمی محل پروژه
2. میزان تخصص و مهارت عوامل فنی
3. محل و نوع کاربرد ساختمان
4. مسائل اقتصادی
5. شرایط عملکرد و کیفیت اجرا، عوامل فنی
اسکلت بتنی از چه اجزایی تشکیل شده است؟
فونداسیون، دال، تیر بتنی، اعضای فشاری (ستون)، دیوار برشی و راه پله از جمله اجزای تشکیل دهنده یک ساختمان با اسکلت بتنی می باشند.
مزایا و معایب اسکلت بتنی چیست؟
اسکلت بتنی در برابر آتش، باد و آب مقاومت بالایی دارد و هزینه نگهداری از آن در شرایط عادی بسیار ناچیز است. سازه های بتنی به صورت تکی میزان تحمل نیرو های کششی کمی را دارند و مصالح بسیار زیادی در این نوع ساخت هدر می رود که از معایب این سازه محسوب می شود.
نظرات 34 نظر
عبدالله زاده
سلام توضیحات مفیدوکاسازی بود.برای کسانی که می خواهندخانه سازی راشروع کنند متشکرم
دوشنبه, 26 دی 1401
رضا
فقط بتن ... فلز جهت فعالیتهای صنعتی مناسب است
چهارشنبه, 28 دی 1401
چنگیزی
بتنی اصلا خوب نیست و قابل قیاس با فلزی نیست.
جمعه, 30 دی 1401
اسماعیلی بیات تبریز
سلام فلز بهتر از بتن است برای این که یک واحد آپارتمان اگر 🔥 بگیره نهایت یک واحد آپارتمان می سوزد ولی اگر زلزله بیاد دهها هزار ساختمان ویران می شود آخر حرف فلز آلمان برای ساختمان های فلزی ایران بهتر است من یک جوش کارم در تبریز
جمعه, 30 دی 1401
من جوشکاری اسکلت ودروپنجره را کار کردم
بعضی از گفته ها و نوشته ها درست نیست، اسکلت فلزی خیلی به صرفه تر و دوام تر از بتن هستش، در زلزله کرمانشاه حتی یک اسکلت فلزی خراب نشد در حالیکه تمام خرابیها بتنی بود.
شنبه, 1 بهمن 1401
سلطانیان
بسیار مفید بود
شنبه, 1 بهمن 1401
فریبرزیوسفوند
عالی بود تشکر
شنبه, 1 بهمن 1401
همشهری
سلام بسیار مفید بود
چهارشنبه, 12 بهمن 1401
کیهان
بسیار بسیار عالی بود
چهارشنبه, 19 بهمن 1401
آلآمان
ساختمان سازی مدرن و امروزی فقط بامداد سبک و مقاومت و پیش ساخته و بعداً اسکلت فلزی و در آخر بتن آرمه و.....
چهارشنبه, 19 بهمن 1401
فاتح
اگه سازه پیچ و مهر و یا ساختمان سه طبقه به سوله اجرا شود و اهن مثل فولاد مبارکه و جوش با کیفیت بالا صدرصد از اسکلت بتنی خیلی بهتر است
شنبه, 22 بهمن 1401
ایرج یوسفوند
با سلام اسکلت بتونی نسبت به فلزی فضای بیشتری را ستونهاش اشغال می کنند ولی فلزی کمتر که این مطلب اشاره نشده
یکشنبه, 23 بهمن 1401
خوی
اسکلت فلزی مقاوم تر هست. در زلزله خوی اکثر خونه های اسکلت های بتنی آسیب دیدن ولی من تا جایی که از دوستان و آشنایان شنیدم اونایی که اسکلت فلزی داشتند هیچ آسیبی در برابر زلزله ۵/۹ ریشتری بهمن ۱۴۰۱ ندید. نمونه اش خونه خودمان هم در زلزله آبان و هم بهمن ۱۴۰۱ که بالای بین ۵ و ۶ ریشتر و دهها پس لرزه که بیش سه ماهه داره میاد هیچ آسیبی ندید حتی ترک هم نخورد
یکشنبه, 23 بهمن 1401
ایران دوست
سازه فلزی انعطاف بیشتری در زلزله دارد که در بتن نیست. نکته دوم اتش است که احتمال وقوع ان بسیار کمتر از زلزله در مناطق زلزله خیز است که بدان اشاره نشده و سقف بتنی سنگین تر از اهنی است که از معایب آن در سقوط یکپارچه هنگام زلزله است.
ﺳﻪشنبه, 25 بهمن 1401
خانی
سلام ، در این مقاله اصلأ به موضوع زلزله که مخرب تمرین بلای طبیعی است اصلا اشاره نشده است به نظر من سازه فلزی اگر محل اتصالات به خوبی و با مصالح خوب جوشکاری بشه و فونداسیون خوبی کار بشه از سازه های بتنی بهتر خواهد بود
ﺳﻪشنبه, 25 بهمن 1401
ابی
اسکلت فلزی در مقابل لرزه مقاومت بیشتری داره تا بتن. بتن حالت ارتجاعی نداره. یعنی اگر کج بشه بخاطر وزن سازه همونجا میمونه. ولی فلزی زیاد بار روش نیست و تاب آوری زیاد داره ولی گرونه دیگه
ﺳﻪشنبه, 25 بهمن 1401
محسن
توضیحات تقریبا کامل و مفید بود ولی بزرگترین عیب این بود ک در رابطه با استانداردها و مقاومت سازه فلزی یا بتنی در برابر زلزله ک یک تهدید به روز هست هیچ توضیحی داده نشده که این خودش یک عیب بزرگ در کار شما هست ممنون
ﺳﻪشنبه, 25 بهمن 1401
خيري
اسکلت فلزی بهتر از بتون هست فقط تا چهار طبقه و برای طبقات بالاتر اسکلت فلزی بایستی از طریق پیچ و مهره ساخته شوند
ﺳﻪشنبه, 25 بهمن 1401
امیر سام
من خودم سازندم. تو تهران میسازم به نظر من اسکلت بتنی خوب نیست درسته هزینش کمتره ولی چون امکان زلزله در تهران زیاده به جاش یه ذره بیشتر هزینه میکنی ولی خیالت راحت تره. اسکلت اهنی خوبه ولی اسکلت اهنی با پیچ و مهره چون در برابر زلزله مقاوم هست و حالت متحرک داره مثل ریلی که ژاپن زیر ساختموناش میزنه. من همه ساختمون هایی که میسازم پیچ و مهره هست. به خاطر جون مردم. قیمت ساختمون هایی که میسازم از همه هم بیشتره حالا هر کی دوس داشت میخره بهشون میگم که چیکار کردم
چهارشنبه, 26 بهمن 1401
اسماعیل محمودنژادجوشکار
باید با نظر کارشناس ابنیه ساختمان مشورت شود نه دیدگاه عمومی حال بستگی به خاک محصولات بکار رفته در هر حال نظر کارشناس حرف اول را میزند نه دیدگاه اقتصادی
چهارشنبه, 26 بهمن 1401
سید علی روحالامینی از کرمان کو هبنان
فقط فلز، زلزله ترکیه اکثریت ساختمان ها بتونی بود که به فنا رفت
چهارشنبه, 26 بهمن 1401
بنده خدا
کجای کاری فقط مسکن باشه حتی ۵۰ متری حتی با ایرانت
پنجشنبه, 27 بهمن 1401
مسعود
خیلی خوب بود البته برای کسانی که میتونن خونه بسازن الان خونه ساختن شده یک رویا ولی بازم اطلاعات خوبی بود.
جمعه, 28 بهمن 1401
میکاییل
اگر واقعا استانداردهای ساخت و ساز رعایت بشود و اقایان مهندسین طراح، ناظر و مشاور مسولیت و تعهد خود را گارانتی کنند هر دو بهتره فلز هم تا ۶ طبقه از ان یکی مقاوم تر میتونه باشه اما در نهایت باید روی اصول بتن ارمه ها زوم بشود و دقت بشود که در کلانشهرها بیشتر لازم است.
جمعه, 28 بهمن 1401
ناشناس
سلام متاسفانه اخیرا بعضی از بساز و بندازها در هنگام کار هم از مقدار وزن میلگرد به کار رفته در ساختمان کم می گذارند هم از نوع میلگرد بی کیفیت استفاده می کنند به طوری که با این عمل سود فراوانی عاید انها میشود و دستگاه نظارت هم به ان اهمیت نمی دهد و حتی طراحان سازه راه هم با خود دارند به طوری که همه با هم دست به دست داده و یک ساختمان بی کیفت بتنی تحویل مصرف کننده می دهند صدها نمونه ان در ترکیه مشاهده شد و دیدم که چطور ساختمانهای بتنی به تلی از خاک تبدیل شدند و سازندگان ان ها فرار کردند خواهشمندیم مسئولین محترم کشور قبل از این که این اتفاق برای ما تکرار شود از ان جلو گیری کنند سازمان نظام مهندسی شهرداریها پیمان کاران و بساز بفروش های را با اخذ تعهد در طور قانون داشته باشد با تشکر
جمعه, 28 بهمن 1401
مصطفی
بهترین نوع سازه در جهان اسکلت فلزی بصورت لانه زنبوری است درغیر اینصورت اسکلت چوبی بهترین است تا سه طبقه که عیب بزرگ آن آتش سوزی است و تا حدودی رطوبت اگر عایق بندی و یا قیر اندود نباشد و تا سه طبقه کم هزینه ترین ساخت و محکمترین و پایدارترین ساخت شناژ قائم است اگر تمام موارد رعایت بشه مخصوصا اتصالات دیواره ستونها دره هفتاد و پنج سانت بهترین ساخت است برای تراکم پایین
شنبه, 29 بهمن 1401
Aa
برای ساختمان های بلند فلز ارجح است.
شنبه, 29 بهمن 1401
مهدی
باسلام خدمت دوستان عزیز خانه من در سی سخت چون اسکلت فلزی بود خراب نشد اگر اسکلت با پیچ و مهره همراه با عایق حرارتی دور ستون کار شود عالیه
شنبه, 29 بهمن 1401
محمد علی
بتن آشغاله ، تو زلزله من دیدم که چه بلایی سر ساختمانهای بتنی آمده، ساخت و ساز فقط فلزی
پنجشنبه, 10 فروردین 1402
مسعود
اسکلت فلزی بهتره چون اسکلت بتنی تقلب را مخفی میکند یعنی خریدار نمیتواند بفهمد چه سایز میلگردی استفاده شده است
جمعه, 11 فروردین 1402
بهزاد محمدی
ستونهای اسکلت فلزی در ساختمان فضای کمتری را اشغال میکند و از متراژ ساختمان کمتر کاسته میشود. در مورد استقامت هم فلزی کاملا شناسنامه اش مشخص تر است، مثلاً شما ایران آهن اصفهان میخری و از کیفیتش 100 در 100 اطمینان داری ولی از استحکام بتون نمیتوان اطمینان کامل داشت.
جمعه, 11 فروردین 1402
محمد
بی شک هرکدوم معایب و مزایای خودشونو دارن اما در مجموع بتنی بهتره
دوشنبه, 14 فروردین 1402
مهندس رحیمی
فلزی در زلزله های اخیر خوب جواب داده است در اسکلت بتنی کافی است یه میکسر بتن بی کیفیت داشته باشید
جمعه, 18 فروردین 1402
سلام
نظرات خوب بود...
ﺳﻪشنبه, 22 فروردین 1402
دیدگاه شما
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.