شاتکریت چیست؟ 0 تا 100 بتن شاتکریت (انواع شاتکریت، معایب و اجرای شاتکریت)

شاتکریت به ملات یا بتنی گفته می شود که از طریق شیلنگ و به صورت پنوماتیک با سرعت بالا بر روی سطح پاشیده می شود. نیروی این عمل پاشش است که منجر به تراکم بتن یا ملات می شود و سپس لایه هایی از بتن را به ضخامت لازم تشکیل می دهد. شاتکریت از سیمان، سنگدانه، آب و مواد افزودنی تشکیل شده است و رفتار مشابه با بتن دارد اما روش ساخت ترکیب و اجرا آن متفاوت با بتن است. این نوع بتن به قالب کمتری نیاز دارد و می تواند مقرون به صرفه تر از بتن ریزی سنتی باشد. شاتکریت را می توان به دو روش مخلوط تر یا مخلوط خشک اعمال کرد. شاتکریت خشک قدیمی تر است و امروزه با توجه به مزایای بیشتر اجرای شاتکریت تر، کم تر استفاده می شود به طوری که 60 درصد شاتکریت ها به روش تر اجرا می شوند. شاتکریت برای عناصر منحنی و نازک مناسب است و در ساخت و سازهای جدید و مرمت ها کاربرد دارد.

 

بتن شاتکریت چیست؟

شاتکریت نوعی مخلوط بتنی با اسلامپ پایین است که با سرعت بالا ناشی از جریان هوای فشرده از یک نازل پاشیده می شود تا لایه‌ای متراکم و باربر بر روی بتن ایجاد شود. همانند سایر بتن‌ها، شاتکریت نیز برای جلوگیری از ترک نیاز به پخت کافی دارد و برای اطمینان از یک سطح مقاوم و ضد آب، شاتکریت باید حداقل 14روز از زمانی که بتن به گیرش کافی رسیده است با آب خمیده شود. بتن پاشش شده به اندازه کافی می تواند مقاومتی در حدود 450-550 کیلوگرم بر سانتی متر مربع در 28 روز به دست آورد. لازم به ذکر است نسبت میان آب و سیمان در بتن شاتکریت با میزان مقاومت و انسجام بتن رابطه ای مستقیم دارد. به این معنا که هرچه نسبت آب به سیمان کمتر باشد، انسجام بتن شات کریت بیشتر است. به طورکلی رعایت استاندارد شاتکریت بتن در کیفیت نهایی کار بسیار تاثیرگذار می باشد.

 

 

نکته: فونداسیون نامناسب و عدم عمل آوری بتن از رایج ترین دلایل ترک خورن بتن می‌باشد.

نکته: قیمت هر متر مربع شاتکریت به روش اجرای آن از نظر خشک و یا تر بودن، متراژ و حجم بتن مورد نیاز بستگی دارد.

 

بتن شاتکریت چه ویژگیهایی دارد؟

• نسبت آب به سیمان در این نوع بتن معمولا بین 0.35 تا 0.5 می باشد.
• سنگدانه های بتن مصرفی حداکثر 20 میلی متر دارند.
• وزن مخصوص در بتن پاششی همانند بتن معمولی متراکم شده می باشد.

 

انواع بتن شاتکریت

شاتکریت را از نظر روش اختلاط و به دو دسته شاتکریت خشک و تر تقسیم بندی می شود.

 

1. شاتکریت خشک

در روش شاتکریت خشک ابتدا مصالح شامل ماسه توسط پمپ شاتکریت به داخل لوله انتقال دستگاه شاتکریت هدایت شده و به قسمت نازل منتقل می گردد و آب مورد نیاز شاتکریت در مرحله آخر و در حین خروج مواد از سرنازل به آن اضافه می‌شود. اجرای شاکتریت خشک بیشتر برای کارهای تعمیراتی و روکش به ضخامت کمتر از 10 سانتیمتر مورد استفاده قرار می گیرد. در این بتن حداکثر اندازه دانه‌ها به طور معمول ۱۰ میلی‌متر (۱ سانتی‌متر) و در مواقع نادری به ۲۰ میلی‌متر و نسبت وزن مناسب سنگدانه به سیمان حدود ۳٫۵ تا ۴ است. توجه داشته باشید که عملیات شاتکریت خشک عمدتا برای سطوح با حجم کم و فضای محدود قابل اجرا می‌باشد.

 

مزایای بتن شاکتریت خشک

• مقاومت اولیه بالا برای آب‌بندی اولیه و پایدارسازی
• امکان نگهداری طولانی مدت مصالح
• کمتر بودن میزان گرد و خاک
• کاهش میزان بازگشت ملات
• نیاز به فضای کمتر برای اجرا
• انعطاف پذیری بیشتر در طول عملیات
• هزینه کمتر دستگاه شاتکریت

 

 

 معایب بتن شاکتریت خشک

• میزان بالای گرد و غبار ایجاد شده
• متغیر بودن محصول شاتکریت به دلیل تاثیر عامل انسانی (اپراتور نازل)
• مقاومت فشاری بالایی ندارد
•  این امکان وجود دارد که آب به همه دانه ها نرسد و هیدراته نشده بمانند

 

2. شاتکریت تر

در این فرآیند بتن آماده با نسبت سیمان به آب یکسان، وارد دستگاه پمپ شاتکریت می‌شود و در آنجا با فشار ناشی از باد کمپرسور روی سطح مورد نظر با سرعت بالا پاشیده می‌شود. شاتکریت تر بر روی سطوح با دو روش مکانیکی و یا دستی در مکان هایی که مقاومت فشاری بالایی نیاز است، مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع شاتکریت امکان اجرای دیوار بتنی با ضخامت ۵۰ سانتیمتر و سقف به ضخامت ۲۰ سانتیمتر در یک مرحله امکان پذیر می باشد. کیفیت و تولید شاکتریت تر نسبت به خشک بسیار بالاتر است.

 

 

نکته: معمولا عیار بتن شاتکریت مرطوب حدود 350 تا 450 کیلوگرم به ازای هر سیمان بر متر مکعب است که این مقدار بسته به محل اجرای شاتکریت متفاوت است.

 

مزایای شاتکریت تر

• سرعت اجرای بیشتر نسبت به فرایند خشک
• دقت بالا در زمان اختلاط به دلیل مکانیزه بودن
• افزایش ضخامت لوله‌های بتنی در محیط‌های خورنده
• امکان اجرای سازه‌هایی با شکل منحنی یا غیرمنظم
• تولید گردوغبار کمتر
• چسبندگی بهتر به میلگرد

 

معایب شاتکریت تر

• کوتاه بودن زمان سخت شدن شاتکریت و محدود شدن زمان اجرای پروژه
• محدود بودن فاصله از محل اختلاط تا محل اجرا
• هزینه بالای دستگاه و نیروهای انسانی
• مقاومت اولیه نسبتا پایین
   

تفاوت شاتکریت خشک و تر

 

مقایسه از نظر	شاتکریت تر	شاتکریت خشک
اختلاط بتن‌ها	کنترل دقیق طرح اختلاط بتن شاتکریت، میزان رطوبت سنگدانه‌ها	اختلاط مصالح در کارخانه تهیه مخلوط بتنی
میزان پس ریز	پس ریز به طور کلی کم و در حدود ۵ تا ۱۵ درصد است.	میزان پس ریز نسبت به حالت تر بیشتر است.
کیفیت	کیفیت ثابت	امکان تغییر کیفیت برجای مانده زیاد است.
گردوخاک	تولید کم گرد و خاک	تولید زیاد گرد و خاک
کاربرد	مناسب برای حجم بالای کار	مناسب برای مناطقی که ترکیب و انتقال مخلوط بتنی سخت است، یا در محل دور افتاده است و یا حجم کار کم است.

 

افزودنی های بتن شاتکریت چیست و چه کاربردی دارد؟

یکی از ترکیبات بتن شاتکریت، افزودنی ها هستند که برای بهبود یا تغییر مشخصات مخلوط بتنی مورد استفاده قرار می گیرند؛ مشخصاتی که به طور معمول با سیمان، سنگدانه و آب نمی‌توان کنترل کرد. این مواد به هنگام پاشش افزوده می‌شوند تا آغاز گیرش مخلوط بتنی را تنظیم کنند. کاربرد افزودنی‌های بتن شاتکریت عبارت است از:

• جلوگیری از انجماد شاتکریت ( بتن پاشی )
• جلوگیری از ایجاد درز و ترک
• افزایش مقاومت فشاری شاتکریت
•  افزایش انعطاف‌پذیری سیمان

 

 

5 نکته مهم در مورد اجرای شاتکریت

1. کنترل مقدار آب مورد نیاز برای ایجاد یک بتن منسجم و مستحکم

2. بررسی کلی مشخصات فنی شاتکریت توسط مهندس ناظر

3. کنترل کالیبراسیون تجهیزات و دستگاه شاتکریت

4. کنترل میزان ماسه، سنگدانه ها و سایر افزودنی ها

5. تامین تجهیزات کار توسط پیمانکار پروژه

 

مزایا و معایب بتن شاتکریت

مزایا

1. شاتکریت یک پوشش جامد و یکدست از بتن روی سطح ایجاد می کند.

2. در مقایسه با بتن سنتی که نیاز به قالب دارد، شاتکریت مقرون به صرفه تر است.

3. شاتکریت را می توان در شرایطی که قالب ساخته نمی شود استفاده کرد.

4. به دلیل استفاده کمتر از آب، مقاومت فشاری شاتکریت بیشتر است.

5. در محل پروژه با ضخامت‌های متفاوت قابل اجرا است.

6. قابلیت استفاده در سطوح ناصاف

7. چسبندگی بالا

 

معایب 

1. اگر آب اضافی به بتن پیش مخلوط اضافه شود، خطر ترک خوردن وجود دارد.

2. هزینه تولید بسیار بالاست.

3. در این روش سیمان بیشتری استفاده می‌شود.

4. برای این کار به افراد متخصصی نیاز است.

5. باید از وسایل مخصوص بتن پاشی استفاده کرد

6. مشکلات گردگیری

 

 

کاربرد شاتکریت

1. ترمیم سازه‌های بتنی عظیم مانند تقویت ستون‌ها و طاق‌های پل، سازه‌های هنری و پوشش‌های محافظتی که نیاز به تقویت دارند.

2. دیواره‌های نگهدارنده مخازن و سازه‌های بتنی عظیم با داشتن اشکال هندسی متنوع

3. عملیات عمرانی به‌ویژه در عملیات معادن و حفاری زیرزمینی مانند احداث تونل، مغار و چاه

4. اجرای پروژه‌های محافظتی در سطوح شیب‌دار

5. استخر و برکه‌های بتنی جهت پرورش ماهی و سایر مصارف عمومی در این زمینه

6. مرمت و تعمیر ساختمان قدیمی و سازه آسیب دیده در اثر آتش سوزی

7. برای بازسازی سازه های دریایی فرسوده مانند اسکله ها

8. دیواره‌های حائل و لاینینگ تونل‌ها