بتن ریزی فونداسیون از صفر تا صد

بتن ریزی فونداسیون یکی از مراحل مهم در ساخت سازه‌های بتنی است که نقش بسیار مهمی در استحکام سازه ایفا می کند. هدف از بتن ریزی فونداسیون این است که سازه، مانند ساختمان یا پل، بار خود را به لایه‌هایی از سنگ و خاک که دارای ویژگی‌های مناسب برای تحمل آن هستند، منتقل کند. مراحل و دستور العمل های ساخت پایه های بتنی استحکام، دوام و طول عمر سازه های فونداسیون را تضمین می کند. از این رو بسیار مهم است که پی های بتنی به درستی و بر اساس استانداردها و الزامات ساخته شوند. در ادامه صفر تا صد اجرای فونداسیون را به طور کامل مورد بررسی قرار می دهیم.

 

آماده سازی برای بتن ریزی فونداسیون

ساختن یک فونداسیون خوب به چیزی بیشتر از حفر چاله و ریختن مقداری بتن در قالب نیاز دارد. باید با در نظر گرفتن شرایط خاک، سطح آب، حتی کیفیت مخلوط بتن مطابق با سایت خود تنظیم شود. همه جزئیات باید کامل باشند: پایه به درستی فشرده شده، قالب به درستی تنظیم شده و بتن بدون فضای خالی باشد. حتی یکی از این موارد را نادیده بگیرید، فونداسیونی که با دقت ریخته شده ممکن است شکست بخورد. فونداسیون باید روی زمین محکم ساخته شود. ابتدا باید آب، گل، زمین یخ زده و سایر آوار جمع شود و پس از رسیدن به سطح سخت و ریختن بتن مگر، اکنون زمین برای بتن ریزی فنداسیون آماده است. در صورتی که خاک زیرین کیفیت پایینی داشته باشد، باید خاکبرداری شود و یک لایه شن به ضخامت 100 میلی متر تهیه شود. در فرآیند بتن ریزی فونداسیون، بر روی کف سازه بتن مگر ریخته می شود و بتن ریزی در داخل قالب انجام می گیرد که تا پایان زمان گیرش بتن فونداسیون باقی می ماند.

 

مراحل بتن ریزی فونداسیون

مراحل بتن ریزی پی ساختمان شامل کندن پی و گود برداری، اجرای بتن مگر، آرماتور بندی، قالب بندی، بتن ریزی و متراکم کردن می شود.

1. کندن پی و گودبرداری

اولین قدم از مراحل اجرای فونداسیون، کندن پی و گودبرداری است. در این مرحله باید خاک را تا حدی که در نقشه ها به عنوان سطح نهایی کار در نظر گرفته شده است، بردارید. به هر مقدار خاک برداری پایین تر از سطح زمین و عمق بیشتر از 60 سانتی متر گودبرداری می گویند. حفاری باید تا رسیدن به خاک سخت ادامه یابد. در مواردی که بستر خاک نامناسب باشد می توان به جای پی های سطحی از پی های عمیق استفاده کرد. بهتر است 20 سانتی متر نهایی سطح کار را با دست خاکبرداری کنید زیرا دقت ماشین های خاک برداری کم است.

نکته: در صورت برداشت خاک بیشتر از میزان تعیین شده باید برای جایگزین کردن آن از بتن مگر یا ریختن خاک و کوبیدن آن استفاده شود. این کار هزینه های نیروی کار را بسیار افزایش می دهد، بنابراین 20 سانتی متر نهایی باید توسط کارگر حفاری شود.

 

2. اجرای بتن مگر

دومین مرحله بتن ریزی فونداسیون، اجرای بتن مگر یا نظافت برای ایجاد سطح تمیز و عاری از گرد و خاک و نیز سطح هموار برای آرماتوربندی شبکه فونداسیون می باشد. عیار بتن مگر مورد استفاده در فنداسیون بتنی حدود ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن و ضخامت آن 10 سانتی متر است. اگر فونداسیون از نوع رادیه یا سراسری باشد باید اجرای بتن مگر را در کل سطح فونداسیون در کف گود انجام بدهیم اما در بتن ریزی فونداسیون نواری، تنها کافی است تا بتن مگر را در زیر نوارهای فونداسیون بتنی اجرا کنیم.

نکته: عرض بتن به جز در پی های نواری، عموماً 5 سانتی متر بزرگتر از عرض پی در هر طرف در نظر گرفته می شود و این عرض اضافی برای قرار دادن قالب بر روی سطح صاف است.

 

3. آرماتوربندی

بعد از گودبرداری و اجرای بتن مگر، آرماتور گذاری اصولی سومین مرحله فونداسیون است. فونداسیون به صورت بتن‌ مسلح اجرا می‌گردد و بدون شک آرماتور بندی در اجرای بتن ریزی فونداسیون بیشترین تاثیر را بر میزان استحکام و مقاومت ساختمان دارد. قبل از شروع آرماتور بندی کف ابتدا باید فضای مورد نیاز را برای آرماتور بندی اندازه گیری کرده و مقدار آن را مشخص کنید. باید به تعداد مورد نیاز میلگرد تهیه کنید.

آرماتور های استفاده شده در فونداسیون به دو دسته طولی و عرضی یا خاموت دسته بندی می شوند. در آرماتوربندی فونداسیون استفاده از آرماتورهای طولی همانطور که از نامش پیداست به صورت طولی و به صورت دو ردیف در بالا و پایین فونداسیون قرار می گیرد. نکته مهم در اجرای این نوع آرماتورها، رعایت فاصله ی ۱۰ تا ۳۵ سانتی‌متر آن ها از یکدیگر است زیرا اگر این فاصله به صورت درست در نظر گرفته نشود ، احتمال می رود به مرور زمان باعث زنگ زدگی و فرسایش آرماتورها شود. و اما نگهداری آرماتورهای طولی برعهده آرماتورهای عرضی می باشد زیرا آنها از خم شدن آرماتو های طولی بر اثر فشار جلوگیری می کنند. حداکثر فاصله ی در آرماتورهای عرضی ۲۰ سانتی متر می باشد که باید به صورت دقیق انجام گیرد زیرا گر فاصله ی اصولی رعایت نشود ممکن است باعث ریزش بتن شود.

 

نکات مهم در آرماتور بندی شبکه فونداسیون

• سایز و تعداد و محل اجرای آرماتورهای تقویتی، مطابق با نقشه‌های تعیین شده
• مقدار خم انتهایی در خاموت‌ها ، سنجاقی‌ها و آرماتورهای طولی 
• مقدار اورلب یا همپوشانی میلگردهای طولی
• استفاده از آرماتورهای تقویتی جهت تحمل تنش
• تعداد و سایز خاموت‌ها و سنجاقی‌ها
• تعداد و سایز آرماتورهای طولی
• حداقل فاصله آرماتورهای پی باید ۱۰۰ میلی‌متر باشد
• حداقل اندازه آرماتور ۱۶ میلی‌متر است

 

 

4. قالب بندی

در این مرحله اطراف آرماتورها قالب­هایی قرار می‌گیرد تا در مرحله بعد، در مرحله بعد بتن را درون آن ها بریزید. قالب­ بندی در بتن­ ریزی فونداسیون می­ تواند توسط آجر چینی، قالب‌های چوبی یا قالب­های مدولار فلزی انجام می شود. نکته بسیار مهم این است که ابعاد تمام شده داخل قالب فونداسیون مطابق با نقشه های فونداسیون باشد. سعی کنید تمامی دور محل آرماتور بندی را به خوبی پوشش دهید و اجازه ندهید بتن به خارج از محل مورد نظر شما ریخته شود.

نکته: در مرحله قالب گیری بهتر است از قالب های فلزی استفاده شود زیرا این نوع قالب ها از خروج آب سیمان از بتن جلوگیری می کنند.

نکته: برای سهولت در جداسازی قالب باید از مواد رها ساز در بدنه قالب استفاده شود.

 

5. اجرای بتن ریزی

بعد از مرحله قالب بندی، نوبت به بتن ریزی می رسد. قبل از بتن ریزی علاوه بر تعیین مقدار بتن مورد نظر خود باید مشخص کنید که با استفاده از چه دستگاهی تصمیم دارید عملیات بتن ریزی فونداسیون را اجرا کنید. حتما از محکم بودن قالب مطمئن شده و سپس از دورترین قسمت شروع به ریختن‌ کنید تا مشکلی پیش نیاید. هنگام بتن ریزی دقت کنید که مخلوط بتن به بدنه قالب برخورد نکند و حداکثر ضخامت لایه ها 30 سانتی متر باشد و از این مقدار بیشتر نباشد. بعد از اینکه هر لایه به خوبی فشرده شد، لایه بعدی را بریزید. خوب است بدانید که بتن ریزی فونداسیون باید طبق یک مرحله و به صورت یکنواخت انجام شود. پیوسته نبودن بتن ریزی می تواند منجر به کاهش مقاومت بتن و پایداری ساختمان شود. آیا می دانید مقاومت بتن به چه عواملی بستگی دارد؟

نکته: از آنجا که بتن ریزی فونداسیون عملیاتی سخت و زمانبر است باید از چند نفر برای این کار استفاده  کنید.

 

6. مقاوم سازی

برخلاف تصور بسیاری از افراد که بتن ریزی را آخرین مرحله می دانند باید بگوییم که مقاوم سازی آخرین مرحله بعد از بتن ریزی فونداسیون می باشد که از اهمیت بالایی نیز برخوردار است. معمولا همزمان با انتقال بتن به محل فونداسیون، هوا نیز به داخل آن وارد شده و یا احتمال اینکه برخی از نقاط فونداسیون مانند گوشه‌ها، یکنواخت نباشد، بسیار زیاد است از این رو متراکم‌سازی بتن و خروج هوا ضروری می باشد. در مرحله مقاوم سازی از مراحل بتن ریزی، برای بتن ریزی با عمق بیش از 15 سانتی متر تراکم و هوادهی توسط میله و برای بتن ریزی با عمق کمتر از 15 سانتی متر به وسیله شمشه، متراکم ­سازی انجام می‌شود.

نکته: به خارج کردن هوای حبس شده در داخل مخلوط بتنی، تراکم گفته می‌شود که سبب افزایش سختی و دوام بتن آن می‌شود.

 

عیار بتن فونداسیون

عیار معمول برای بتن فونداسیون عموما 350 کیلوگرم در مترمکعب می باشد. عیار بتن چیست؟ به میزان سیمان مصرفی در متر مربع عیار بتن می گویند که با توجه به شرایط اجرایی و محل مصرف متفاوت می باشد.

نکات بتن ریزی فونداسیون

1. اگر تصمیم به استفاده از بتن آماده دارید حتما به زمان بارگیری و تخلیه دقت کنید، این زمان نباید بیش از 60 دقیقه باشد.

2. قبل از بتن ریزی باید درون قالب های فونداسیون که آرماتور بندی شده را از خاک ها و نخاله های ساختمانی خالی کنید.

3. اگر به هر دلیل در  بتن ریزی فونداسیون وقفه ایجاد شد، باید به جای به جای ریختن آب داخل میکسر از روان کننده استفاده کنید.

4. دقت داشته باشید که بتن نامناسب به هنگام تخلیه بتن در محل ریخته نشود زیرا معمولا مقداری بتن هنگام تخلیه در ابتدای میکسر باقی می ماند.

5. در آب‌وهوای سرد بهتر است روی سطح بتن ریخته با نایلون بپوشانید. این کار به محافظت بیشتر از بتن کمک می‌کند.

6. بتن ریزی باید تا سطح نهایی قالب انجام شود و فورا کارگر دیگری اقدام به ویبره زدن بتن کند.

7.  یکی دیگر از نکات بتن ریزی این است که به بتن در حال حمل، آب اضافه نکنید تا بتن مقاومت خود را از دست ندهد.

8.  قبل از بتن ریزی بهتر است در مورد شرایط آب و هوایی جویا شوید.